बिश्वभर हाल नयाँ भेरियन्टको कोरोना भाइरसको संक्रमण फैलिरहेको छ । नेपालमा पनि पछिल्लो समय कोरोना भाइरसका कारण दैनिक १००-२०० जनाले ज्यान गुमाइ रहेका छन । यस्तो सन्दर्भमा बीमाको महत्व झनै बढिरहेको छ । कोरोना भाइरस महामारीका कारणले नेपाल मात्रै जोखिम नभई विश्व नै आंतकित भइरहदा जनमानस नै त्रसित बनेका छन् । यो भाइरसका कारणले गर्दा कयौ मानिसको ज्यान गइसकेको अवस्थामा कयौको जीवन कोरोनामै निर्भर रहेको छ । यस्तो सन्दर्भमा मानिसहरुले जोखिमबाट केही भर पाउनका लागि बीमाको महत्व झनै बढिरहेको छ ।
यस किसिमका विषम परिस्थितिहरु अहिले मात्र आएका होइनन् । यस्तो परिस्थितीहरु त मानिसको जीवनमा पटक पटक आउँछन् आएका पनि छन् । आउँदा दिनहरुमा पनि मानिसले यस किसिमका प्रकोपहरुको सामना गर्नु नै पर्ने छ । महामारी, महाविपत्तीवाट पर्न जाने जीवन जोखिमको आर्थिक भार न्यूनिकरणको एक भरपर्दो माध्यम नै जीवन बीमा हो ।
मानव जीवन अनिश्चितता र जोखिमले भरिपूर्ण छ । भनिन्छ नि, दुर्घटना बाजा बजाएर आउँदैन, हो माहामारी, महाविपत्ती जस्ता जोखिमहरु पनि बाजा बजाएर आउँदैनन् तर विभिन्न किसिमका सजकता र पूर्व तयारी अपनाएर यसवाट पर्न सक्ने क्षति भने पक्कै कम गर्न सकिन्छ ।महामारीले सबैको जीवन असुरक्षित भइरहेको समयमा जीवन बीमा गर्नु सबैभन्दा उपयुक्त हुन्छ । संकटको यस घडिमा जीवन बीमा गर्नै पर्ने छ कारण निम्न छन् ।
१) नेपालभन्दा बाहिर छरिएर रहेका गैर आवासिय नेपालीहरुले गम्भीर भएर सोच्नु पर्दछ । सधै बाहिर बसेर सम्भव नहुन सक्छ, कोरोनाले सिङ्गो विश्वलाइ नयाँ मोडमा लैजादै छ, आफ्नो देशमा नियमित बचतको सुरुवात गरियो भने भोलि फर्केर आउदा पनि आजको बचत भोलिको जीवन जिउने साधन बन्न सक्छ भनेर स्पस्ट हुनु जरुरी छ ।
२) बिश्वमा करिब हरेक १०० बर्षको अन्तरमा ठुला ठुला महामारी आउने गरेको देखिएको छ । यस अघि सन १९२० ताका युरोप बाट फैलिएको फ्लु का कारण कुल २ करोड बढी र भारतमा मात्रै ८० लाख मानिसले ज्यान गुमाएको तथ्यांकले देखाएको छ । कोरोनाले पनि ठुलै बज्रपात गर्न सक्ने कुरा नकार्न सकिन्न । परिवार भित्रै केही भइहाल्यो भने बाकी सदस्यको जिवनयापन सहजताका लागि पनि जीवन बीमा अपरिहार्य छ । आफू जिवित रहदा आफैलाइ र आफ्नो भौतिक अनुपस्थितिमा आफ्नै प्रिय मान्छेलाइ हुने आर्थिक लाभको अर्को नाम नै जीवन बीमा हो ।
३) नेपाल सरकारले समेत हाल कोरोना बीमा कार्यक्रमलाई रोकेको र जीवन बीमा नै सबैभन्दा उपयुक्त बीमा भनेर निस्कर्ष निकालेको हुँदा यस्तो कठिन परिस्थितिमा अरु दोस्रो बिकल्प नै नभएकाले जीवन बीमा निर्बिकल्प छ ।
४) जहाँ जहाँ र जहिले जहिले जोखिम बढेको हुन्छ, त्यहाँ त्यहाँ र सोही समयमा जीवन बीमाको महत्व झनै बढेर आउँछ । किनकी जीवन बीमा भनेकै बचत + जोखिम बहन हो । जीवन बीमा गर्नु भनेको आफ्नो भौतिक अनुपस्थितिमा आफ्ना परिवारका सदस्यको आर्थिक बोझ कम गराउनु हो । तसर्थ परिवारको एक जिम्मेवार सदस्यलाई “म मरे जे त होला” भनेर उम्किने छुट छैन ।
५) जीवन बीमा भनेको एक अनिवार्य बचतको माध्यम हो । यसमा बचत गर्नु पर्ने बाध्यता हुने भएकाले वा नगरी सुख नहुने भएकाले अनुशासित बचत पनि भनिन्छ । तसर्थ सबैभन्दा उत्तम बचत नै जीवन बीमा हो ।
६) बीमा गर्नु भनेको खुत्रुकिमा पैसा जम्मा गरेको जस्तो बचत मात्र होइन । यहाँ त आफुले जम्मा गरेको बचतलाइ बीमा अवधी नसकिदै कर्जाको रुपमा उपयोग गर्न पनि सकिन्छ । यस्तो कर्जाको ब्याजदर न्युनतम हुन्छ भने किस्ता तिर्नुपर्ने बाध्यता हुदैन ।
तसर्थ आजै आफ्नो आर्थिक हैसियत सुहाउदो उपयुक्त जीवन बीमा पोलिसी खरिद गरि ढुक्क हुनुहोस । खुलेर जिउनका लागि पनि जीवन बीमा आवश्यक छ ।
मुकुन्द भुसाल
